بررسی تغییر کاربری اراضی رویشگاه های جنگلی به معدن و توان سنجی منطقه برای اجرای پروژه جنگلکاری (مطالعه موردی: معدن مس دره زار)

با استخراج هر چه بیشتر از معادن و وسیع تر شدن فضای عملیاتی آن ها، وسعت زمین های تحت تأثیر فعالیت های معدنکاری به ویژه محل های انباشت باطله، روز به روز افزایش می یابد. در نتیجه هر روز ضرورت اجرای بازسازی معادن نیز بیشتر می شود. تشخیص اثرات احداث معدن بر روی پوشش گیاهی و خاک منطقه و انتخاب گونه ی گیاهی و کاشت آن به منظور حفظ محیط زیست منطقه و بازسازی معدن، از مهم ترین راه-کارهاست. این تحقیق به منظور بررسی اثرات احداث معدن بر روی پوشش گیاهی و خاک و پی بردن به پوشش گیاهی و خاک منطقه قبل از احداث معدن و همین طور توان سنجی منطقه برای اجرای پروژه ی جنگلکاری با گونه های بومی صورت گرفته است. به منظور بررسی اثرات احداث معدن، ابتدا میزان تخریب معدن مس دره زار بر روی پوشش گیاهی و خاک با استفاده از بررسی های میدانی و تصویر ماهواره ای مشخص شد. پی بردن به ویژگی های کمی و کیفی پوشش گیاهی منطقه با برداشت پلات و ترانسکت صورت گرفت. با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی و سنجش از دور نقشه ی پوشش گیاهی و خاک به دست آمده و این نقشه ها برای کل حوزه آبخیز مورد مطالعه و قسمت تخریب شده قبل از احداث معدن تهیه شد. برای توان سنجی منطقه مورد مطالعه برای اجرای پروژه جنگلکاری مکان های مناسب برای جنگلکاری با 5 طبقه از نظر توان مشخص گردید. همین طور گونه های متناسب با فاکتورهای اولیه طرح بازسازی انتخاب شدند و فاکتور-های ثانویه مشخص گردیدند، سپس با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی فازی و تاپسیس فازی ماتریس-های تصمیم گیری بر اساس پرسشنامه ای که توسط کارشناسان تکمیل گردیدند، به دست آمد. نتایج نشان می دهند که نزدیک به 160 هکتار از حوزه آبخیزی به مساحت 2250 هکتار تخریب شده است. درصد تاج پوشش در منطقه با استفاده از پلات 16/24 و با استفاده از ترانسکت 67/27 به دست آمد. نقشه ی پوشش گیاهی به دست آمده از سیستم اطلاعات جغرافیایی منطقه شامل 7 تیپ بوده که بیشترین تیپ گیاهی در حوزه آبخیز مورد مطالعه تیپ ارچن- بادام کوهی- بنه با 1041 هکتار است که از این میزان 102 هکتار آن با احداث معدن از بین رفته است. نقشه ی خاک منطقه نیز از 6 تیپ تشکیل شده است که از بین آن ها تیپ لیتیک هاپلوکلسیدز با 793 هکتار بیشترین تیپ خاک تشخیص داده شد که با احداث معدن بیشترین خاک تخریب یافته، لیتیک توری اورتنتز با 48 هکتار بوده است. مناسب ترین سطح برای بازسازی با توان 1 در قسمت تخریب یافته 18هکتار به دست آمده است. همین طور نقشه های پوشش گیاهی و خاک تهیه شده از طریق سیستم اطلاعات جغرافیایی با استفاده از برداشت های میدانی و تعمیم به کل حوزه همپوشانی بالایی با نقشه های پوشش و خاک تهیه شده با استفاده از سنجش از دور و روش طبقه بندی نظارت شده داشته است و قادر به تعمیم به معادن مجاور نیز است. مناسب ترین گونه های گیاهی در محدوده معدنکاری و سد باطله به ترتیب اولویت، بنه، بادام کوهی، ارچن، افدرا، گون و درمنه از روش تحلیل سلسله مراتبی فازی به دست آمده است. از روش تاپسیس فازی نیز به ترتیب بادام کوهی، بنه، افدرا، گون، درمنه و ارچن بدست آمد.